Дигорский язык
Видео
ЖЗЛ
Искусство
Достопримечательности
Поэзия
Фольклор

Культура

ФИДӔ, МАДӔ ӔМА ЗӔНӔГИ РАХАСТДЗИЙНӔДТӔ

ФИДӔ, МАДӔ ӔМА ЗӔНӔГИ РАХАСТДЗИЙНӔДТӔ

ФИДӔ, МАДӔ ӔМА ЗӔНӔГИ РАХАСТДЗИЙНӔДТӔ

1. Фидӕ ӕма мадӕ сӕ зӕнӕги уарзунцӕ, фал сӕ уарзондзийнадӕ сӕ бийнонтӕ ӕма раст адӕми 'хсӕн ма бӕрӕг кӕнӕнта.
2. Фидан ӕ зӕнӕгмӕ адӕми 'хсӕн ӕвӕсмард цӕстӕй кӕсун гъӕуй, са номӕй сӕмӕ ма дзорӕд, хонӕд сӕ фӕсномугӕй: «биццеу», кенӕ ба «кизгӕ».
3. Адӕми ‘хсӕн, кенӕ ба медхӕдзарӕ бийнонти астӕу фидӕ ӕ зӕнӕгбӕл табедзӕ ма кӕнӕд: ес син ӕндӕр гъудгӕнгутӕ ӕма цийнӕгӕнгутӕ - бийнонтӕ.

Ӕркӕсуйнаг: алли бийнойнагӕн дӕр е 'хӕс ӕй, бийнонти 'хсӕн сабий ка уа, уобӕл цийнӕ кӕнун, хуӕруйнаг ин дӕттун, дарӕс кӕнун, рӕвдаун ӕма гъуд кӕнун.

4. Мадӕн ӕ теути ӕхсӕн ӕ сувӕллонӕн дзедзе дарун не ‘мбӕлуй; ӕвеппайди еске си ку фӕууина, уӕдта ӕй гъæуй хӕснаг искӕнун.

Ӕркӕсуйнаг:
а) хӕснаги фингӕ уосӕ аразуй ӕ цӕгати мулкӕй. Цидӕр харз æй гъӕуа, уой гъӕуама уосӕ ӕрхӕсса ӕ цӕгатӕй: етӕ ин нӕ байамудтонцӕ ӕгъдау.
б) лӕг дӕр хайгин ӕй уоси ӕнӕгъдаудзийнадӕй 'ма ин ӕмбӕлуй ӕхе уоди хъаурӕй ӕма мулкӕй ӕ уосӕн косӕрттагӕй байагъаз кӕнун, ӕ бон ку уа, уӕд. в) лӕг ӕ ностӕлтӕй хӕснаг ку фӕууа, уӕд ин ностӕлтӕ хӕдзари мулкӕй (хуӕрдӕ 'ма ниуӕзтӕй) исаразунцӕ хӕснаг. Е ба син балхӕнуй хъумацӕй ӕ бонмӕ гӕсгæ дарӕсхуартӕ.

5. Мадӕ ӕма фидӕ адӕми рази сӕ зӕнӕгмӕ сӕ къохӕй ма ‘вналӕнтӕ, билӕй ку хауонцӕ, мӕлгӕ ку кӕнонцӕ, уӕддӕр.
6. Зӕнӕг нӕмун адӕми 'хсӕн мадӕ ӕма фидӕн не ‘нгъезуй, сӕ мӕлӕти бони сæбӕл кӕугӕ дӕр ма скӕнӕнтӕ.

Ӕркӕсуйнаг: фидӕ ӕ фурт ку рамара, уӕд ин муггаги ‘хсӕн кадӕ, Дигори ба ин дзурди радӕ ма уӕд.

7. Зӕнӕг сӕ мадӕ 'ма фиди зонӕнтæ 'ма сӕ цитгин дарӕнтӕ, зонӕнтæ, етӕ сӕ хъӕбӕр берӕ ке уарзунцӕ, уой.
8. Зӕнӕг сӕ ниййергути фӕндон сӕ цӕсти 'нгасӕй зонӕнтӕ ӕма ‘й ӕнӕ дзоргӕй ӕнхӕст кӕнӕнтӕ.
9. Зæнӕгӕн сӕ ниййергутӕмӕ сӕ номӕй дзорун не ‘мбӕлуй, хонӕнтӕ сӕ имонау номӕй - нана, дацци, дзоцци, баба, дада.
10. Зӕнӕг ку рагъомбӕл уонцӕ, уӕд сӕ ниййергути кадгин дарӕнтӕ, се ‘мдзурд ма кӕнӕнтӕ, ӕхсӕвӕ сӕ разӕй-еу ма исхуссӕнтӕ, се ‘мвингӕ ма бадӕнтӕ.
11. Зӕнӕгӕн ӕмбӕлуй, сӕ ниййергутӕ хуӕргӕ ку кӕнонцӕ, уӕд уони сӕргъи цирагъау лӕуун, сӕ фингӕ бафснайун, сӕ къӕхтӕ нихснун, уонӕн уат бакӕнун, уони ниххуссун кӕнун.
12. Мадӕ ӕма фидӕ ку рамӕлонцӕ, уӕд зӕнӕгӕн ихӕс ӕй уони цитгин байвӕрун, уонӕн хист искӕнун, уонӕбӕл ахӕй кӕун.
13. Мадӕ ӕма фидӕй ци мулк байзайа, е цӕуй сӕ зӕнӕгмӕ: мади мулк - кизгуттӕмӕ, фиди мулк ба - фурттӕмӕ.

Ӕркӕсуйнаг: мади мулк - хуннуй мадӕн ӕ уӕледарӕс ӕма ӕ уати дарӕс; фиди мулк ба - хӕдзари фонсӕй дӕр ӕма ӕнӕуой дзаумауӕй дӕр цидӕриддӕр ес, етӕ, - фӕнди ӕзмӕлгӕ дзаумӕуттӕ уӕнтӕ, фӕнди ба ӕнӕзмӕлгӕ хӕзнатӕ: зӕнхӕ, хӕдзари кард, топп ӕма иннӕ уӕхӕнттӕ.

14. Цалинмӕ ниййергутӕ ӕгас уонцӕ, уалинмӕ сӕ хӕссун сӕ зӕнӕгбӕл ӕй. 15. Фурт ӕ ниййергутӕй еске ку ниццӕва, ку рамара, уӕд ин Дигори ӕхсӕн бунат ма уӕд.

См.: Гарантии Михали къохфинстӕй ист.

Гарданти Михал. Уадзимистӕ. Дзӕуӕгигъӕу, Ир, 2007, 14-59.

Возврат к списку