Рагон Нарти Æма Уонæн Сæ Фæстагонти-Зæронд Дигори Дин.
АДÆМ
Адæми Хуцау исфæлдиста.
Алли адæймагæн дæр ес уод æма бауæр.
Æ бауæр адæймагæн æй сикъитæй конд, æ уод ба - Хуцауи коми тулфæ - думгæй.
Хуцау адæймаги бауæр Сами-Мисони сикъитæй искодта, уод си бауагъта, зæнхæбæл æй хецауæн æривардта, зунд, лæдæрун-дзийнадæ æма ин бар-фæндæнттæ равардта æма ин загъта: «Дæ къохти фæллойнæй дæхе дарæ, тæрегъæдæй тæрсæ, æнæфсæрмæй мæ размæ лæуунгъон уо, æма де 'нхузон адæми гъæуай кæнун фæразæ!»
Адæймаг зæнхæбæл æрцардæй; æ зундæй, æ лæгигъæдæй фонс æрахæста, исæрмахур сæ кодта, зæнхæй хæзнатæ есун райдæдта æма зæнхæбæл цидæр исфæлдесонд адтæй, уонæн хецау - æлдар иссæй.
Фонсæн се 'хсир ниуазта, сæ гъунæй дарæс кодта, сæ фид ба син хуæргæ кодта.
Цæмæй ибæл Хуцауи зæрдæ нæ худтайдæ, уой туххæй ба, и фонсæй ке равгæрдидæ, уомæй Хуцауи ном ирдта, Хуцауæн æй кувдтаги номæй æвгарста.
Хуцаумæ хуарз кастæнцæ адæймаги гъуддæгтæ æма берети æхецæн лимæнæн райста, цардуодæй сæ æхемæ исиста æма сæ æ сугъзæрийнæ хæдзари адæмæн гъæуайгæсæн, фæткæн æма фæндисæрæн æривардта.
Фонс иуарæг Фæлвæра, Æфсатий, цард адгингæнæг Анæгол, цард æхседæг Курдалæгон, Гъæдæрæхснæг æма Донбеттир, гъæдтæй дæнттæ игурунгæнгутæ, сирдтæ æма дони фонс уе 'уазгутæ, се 'вæлмæцгæ кустæй, æнæрæдуйгæ зундæй мæнгæ дуйней басастонцæ æма адæймаги цард æнæмæлгæ искодтонцæ.
Адæймагæн æ сæргъи гъæуайгæнæгæн лæуунцæ Хуцау, Хуцауи лимæнтæ æма изæдтæ.
Æ къæхти буни зæнхæ алли гъæздугдзийнадæ æма хæзнайæй идзаг æй.
Æ фæрстæмæ - адæм, е 'мхузон адæм, кæмæн цæруй æма кæмæн косуй, етæ.
Уони зонун, нимайун æма уони имисун адæймагæн æй е стурдæр ихæс.
МÆНГÆ ДУЙНЕ
Хузесæг Сабанти Валери
Аци уæлæбæл дуйней, мах кæми цæрæн, нæ цæститæй ке уинæн - нæ сæргъи цъæх арв, хор, мæйæ, æстъалутæ сау мегъти хæццæ, дон, зæнхæ æд хонсар, æд фонс, адæймаги царди исаразуни туххæй, адæймаг цæрунæй, гъæздугдзийнадæй кæми не 'фсæдуй, е.
А мæнгæ дуйнебæл адæймаг иуазæггади цардæй цæруй æма е æй адæймагæн æхе устур дуйнемæ исцæттæ кæнуни туххæй, Хуцауи размæ кæдзосæй бацæунмæ дуйне.
Адæймаг æвзарæнæн аци мæнгæ дуйней ку нæ адтайдæ æ рæсугъддзийнадæ, æ гъæздугдзийнадæ, æ зунд, æ хъаурæ, æ берæ фæразондзийнадæ; адæймаги аййеппитæ ку нæ бæрæг кодтайуонцæ, уæд алке дæр изæдти амбийнæ адтайдæ. Хуцау адæймаги æ мæнгæ дуйнемæ гæсгæ зонуй, уомæ гæсгæ æй кадгин кæнуй æма ин тæрхон кæнуй.
Адæймаг дуйней медæг бæрæг кæнуй.
Дуйне æ гъæздугдзийнæдтæй, æ цардæй адæймаги æхемæ æздахуй, æ Хуцауи хай ин рацох кæнуй æма 'й арвмæ, Хуцауи цæрæндонæмæ, Хуцауи хæдзарæмæ райдард кæнуй.
МÆНГÆ ДУЙНЕЙ КÆРОН
Уæлæбæл дуйнейæн æ кæрон уæд уодзæнæй, æма Китай нæуæгæй ку низмæла, æма æгас дуйней цæрæг адæмтæ кæрæдзей хурфи ку рауайонцæ, уæлæбæл царди медæг адæймаг хæстæг-æнгæрон ку нæбал зононцæ, гъеуæд.
Гъеуæд æгас хорискæсæн адæмти раздзæуæг Тазæрет-Алий истохдзæнæй Алибеги (Аланбеги) хæццæ лæгæй-лæгмæ.
И тугъд уодзæнæй Хъуми будури фиццаг-фиццагдæр бæхи синæкæй, бæхгини `гъдауæй, уæдта уарт æма кардæй, уæдта алли минеуæгæй дæр.
Еци тугъди исæмбæлдзæнæнцæ æгас дуйней адæмтæ, хор-искæсæнæй ба хорæфтуйæнмæ. Етæ кæсдзæнæнцæ тугъдмæ.
Бæхфæлдист, кенæ ба догъ кæмæн адтæй, е æрцæудзæнæй æ бæхбæл æма кæсдзæнæй и тугъдмæ æ бæхи усхъæй.
Æ устур хисти хъабагъ сагъд, кенæ ба устур надбæл циртдзæвæн сагъд, уæлмæрдти нивæрзæн гъæдæ, - етæ ба кæсдзæнæнцæ, ка æ хъабагъи сæрæй, ка æ циртдзæвæнæй, ка æ нивæрзæн гъæди сæрæй и тугъдмæ.
Алибег фæттухгиндæр уодзæнæй Тазæрет-Алийбæл æма хорискæсæни адæмтæ уой къохмæ æрæмбурд уодзæнæнцæ.
Мæнкъæй Алибег Нарти кæнтæмæ бацæудзæнæй æма Нарти гуппургинти уæллæй æрбаддзæнæй. Нарти гуппургинтæ ин æд минкъий, æд устур се `ндæргъцæ фестдзæнæнцæ æма ин кадгин бунат ратдзæнæнцæ.
УСТУР ДУЙНЕ
Адæмæн се 'носон бунат æй Устур дуйне, Нарти кæнтæ кæми æнцæ, гъе, ейæ.
Устур дуйне фиццаг уæлæбæл адтæй, адæм имæ цудæнцæ сæхе къахæй, уæдта Хуцауи дзурдæй дæлзæнхæмæ æййивд æрцудæй.
Уоми адæм цæрунцæ фæндонтæбæл: сувæллæнттæ еуварс цъæх нæуæбæл гъазунцæ, фæлмæн хори гъармæ сæхе исæрхунцæ.
Асæбæл адæм ба - еуæрдигæй аулгай æма хестæргай.
Устур дуйней нæ цитгин хестæртæ тæрхон кæнунцæ уæлæбæл адæмæн.
Е 'нгъуд кæмæн æрхъæртуй, уой сæхемæ райсунцæ.
Уоми адæм сæ цард сабур, æнцад, æнæ хъипп, æнæ стуфæй æрветунцæ.
Алке дæр, æ фæсмæрдæ ин ци ниххæлар кæнунцæ æ хистити, уомæй цæруй.
Раст мардæн æ хистити бæнтти уæлæбæл хæларгонд ка 'рцæуа, е æ рази лæууй, идзагæй-идзагдæр кæнуй, æведуйгæй цæуй, сæрдæ симæр нæ кæнуй, зумæг ба сæлгæ.
Еци идзаг фингæ, идзаг синонæй алли мардæн дæр барæ ес æма æ бон æй хайвæндагон хай бакæнун.
Уоми æнæбари хай неке некæмæн кæнуй.
Мæгур æнцæ, мæрдтæрдигæй æ ном иссерæг кæмæн нæййес, етæ: неци син ес, къолæй, къæбæргорæй цæрунцæ. Мæрдти ном æ фæллойнæй ахид ка ера æ уæлæбæл дуйней, е æ мæрдти над аразуй, уомæн мæрдтæ идзаг хумæ, идзаг игуæрдæнбæл зелунцæ.
Мæрдтæрдигæй и мæрдтæ кæрæдземæ рацо-бацо кæнунцæ, кæрæдзей уинунцæ æма уæлæбæл адæммæ дæр се 'нгас дарунцæ.
Мæрдтæ сæ фингæй сæ кæрæдземæн дзæбæх зæгъун фæразунцæ барвæндонæй.
Мæрдти уæхæн барæ нæййес тæрегъæдгунти: етæ æнцæ зиндони æма мæрдти надбæл. Мæрдтæ сæ сæхемæ нæма райстонцæ.
Тæрегъæдгунтæ алцæмæй дæр уоми мæрдти гъæуагæй цæрунцæ: се 'донуг æма се стонг сæттун нæ фæразунцæ. Сæ берæ хуæруйнаг, ниуазуйнаг син неци агъаз кæнуй.
Сæ фингæ - идзаг, сæ губун - æстонг, æнæхснад, цъумур, къолæй бадунцæ гъæуагæй, еумæ цæрунцæ.
Уинун, кæсуни барæ син ес, хуæрун, дæттуни барæ ба нæ.
