ДИГОРÆ ÆМА ДОНИФАРС ÆЗНÆГТÆ
ИСТОРИОН ÆМА ЦАРДИУАГОН ТАУÆРÆХЪТÆ.
Уæдати Губади
Донифарси къубус нирризтæй, æма Кобегкати Айдарухъ урундухъæй рахаудтæй.
-Ци дессаг æй, ракæсетæ æндæмæ!- загъта Айдарухъ.
‘Ма ракастæнцæ, ‘ма – Фæснæли сæри арви дуар байгон æй, зæгъгæ.
-Тагъд Тулабегмæ бадзоретæ! Е нин ку равзара, уæд махæн ка еруй!
Дзанайти губур Дзанаймæ дæр бадзурдта:
-Мæрдхуссæ ку никкодтай! Нæ къубус æ бунтæй ку нирризтæй, уæд куд хуссис?
Ци адтæй, куд адтæй, зæгъгæ, æма ‘й Хуцау Донифарси, фæккæнæд!
Разелæн кодта Тулабег дæр, æма Къумбулти дæр, Лезгори дæр, Донифарси дæр гъог зайæг дæр нæ разиндтæй.
-Устур Дигори’й æдта Хуцау фæккæнæд, - зæгъгæ, æма уоми дæр рахаттæй, æма уоми дæр неци разиндтæй.
Уоми дæр ку неци разиндтæй, уæдта загъта:
-Кæд Дигори рантæстæй, уæд æй Хъубадтæй ма фæккæнæ, Хуцау, Æбисалтæй, Туйгъантæй æй фæккæнæ! Туйгъантæй ку уа, уæд Туйгъантæ тумбул финги фæсте цæуагæ’нцæ, уонæн уомæй ести бакæндзинан. Абисалтæ ба дæргъæхсарæ ма цубуркъох æнцæ, æма етæ ба сæ цъухæй ку радзоронцæ, уæддæр сæ къохæй ба неци кæндзæнæнцæ. Хъубадтæ ба цъухæй лигъз дзорунцæ, зæрдæй бы хæран æнцæ, æма ‘Хуцау уонæй ма фæккæнæд!
Рацудæй Тулабег, æма ибæл надбæл фæббон æй. Дигорæбæл раздахтæй, Дигори æма бабæрæг кæнон, зæгъгæ, ´ма ибæл согдзаутæ сæумæраги заргæ иссуданцæ.
- Цæбæл заретæ, Дигорæ, сæумон ахъуз уæ цæститæ ку къахуй; фæстæмæ ку раздæхайтæ, уæдта уин Æхсинти дунгæ уæ реугудуртæ ‘ма уæ уæрагисæртæ ку басуйун кæндзæй?
Етæ ба загътонцæ:
- Куд нм зарæн? Хъубадти Тазæретæн зæрæрдæмæ лæхъуæн райгурдæй; уой ба Нигколти истур Иналухъ енцег хæссуй; уоми ба сау бæгæни ахидт уодзæнæй, галæвгæрстæлтæ’й уодзæнæй, æма уоми мийнасæ кæндзинан.
- Æ цъӕхбӕл ин бацийнӕ айтӕ, фал уин ӕй ӕ бор рӕгъӕдмӕ Хуцау ма рахъӕртун кӕнӕд!
Ниццудӕй ӕма Нари Нигколти Налухъмӕ баздахтӕй ’ма иг загъта Налухъӕн:
- Хуцауи хуарзӕнхӕбӕл дин фӕййауодӕнтӕ дӕ зӕронд мӕрдтӕ, зӕронд мӕрдтӕ ка’ римиста!
Е ба ‘ й фӕсмардта Тулабеги.
- Нӕ мӕрдтӕн ке равардтан, е сӕ фагӕ уӕд, фал кӕцӕй фӕдтӕ, нӕ берӕгъи хай? Хуарз нӕбӕл ӕрцудӕй, Хъубадти Тазæретæн зæрæрдæмæ лæхъуæн райгурдæй, , уой ба енцег хӕссун ӕма ӕгтӕ уомӕн аразун.
-Хуарз, хуарз! – уомӕн дӕр бабӕй загъта: - Æ цъӕхбӕл ин бацийнӕ дӕ, фал ин ӕ бор рӕгъӕд ма фӕууинӕ!
Фӕййагайдта уордиги, ӕма, Хъубадтӕ кӕми цардӕнцӕ Фӕснӕли, уоми исмедӕг ӕй. Уоми гъазт адтӕй, ӕма гъазун байдӕдта уӕллагкоймаги рӕуони, фӕсмӕрӕг ба ‘й н‘ адтӕй. И уатмӕ фӕммедӕг ӕй ӕма ӕфхъӕддон уоси фарсӕй сувӕллон фелваста ӕма ‘й ӕ думӕггаги ӕрбатухта. Дуармӕ ку рахъӕрттӕй, уӕдта сувӕллон ницъцъӕхаст кодта.
- А бабӕй нӕ берӕгъи хай ку ӕй, - зӕгъгӕ, ‘ма ин ӕй рарӕмухтонцӕ, ӕхуӕдӕгка ралигъдӕй.
Доинфарс тарстӕнцӕ.
Хъубадти Тазæрет загъта:
- Уæхæн и гурд мæмæ ку райгуридæ, æма Хъанухъти æфсæн дуарæй æ бæхæн цуппар цæфхади ка искæна!
- Ци амал ин искæнæн, - зæгъгæ, æма донифæрсаг кизгæ нарон уосæ адтæй.
-Нæ дзедзегъæстæ ку фæцайдæ, кæдимайдима æ зæрдæ фæлмæндæр адтайдæ.
Гъема ин донифæрсаг кизгæ æ гъæлæсмæ ниттагъта, æма бабæй ницъцъæхаст кодта ‘ма донифарсаг дзедзе æ хъури нæ рауагъта.
Нæ бантæстæй енцегдзийнæдæ, æма, куд дзорунцæ, уомæ гæсгæ æфсæн дуарæй еу гæппæл ратудта, цæфхадтæ‘ й искодта. Æ фидæн ин æ цирти цормæ фæццудæнцæ æма’ й бахуастонцæ:
-Дæ уосиат дин дæ фурт исæнхæст кодта: Хъанухъти æстур æфсæн дуарæй æ бæхæн цæфхæдтæ искодта.
