Рагон Нарти Æма Уонæн Сæ Фæстагонти-Зæронд Дигори Дин. 

НИККОЛА

Адæми Фидæ, адæми лимæн Никкола-хуарз.

Уас-Никкола Хуцауи размæ лæууæг æй æма Хуцауæй адæмæн хуарз хабæрттæ æрхæссуй. Сугъдæг Никкола тухст адæймаг, æфхуæрд адæймаги сæрбæл дзорæг æй. Дуйнебæл еунæг неке уа-дзуй, алли раст еунæги фарсмæ дæр æрбалæууй æма ин фидæ, æнсувæреуæг бакæнуй. Сугъдæг Никкола хуæнхтæ гъæуай кæнуй, æ ковгутæй билæй хаун неке рауадздзæнæй, агъаз син кæнуй талингæ æхсæви дæр æма гъизт рæстæги, цъететæбæл æма æфцæгутæбæл дæр. Уас-Никкола тухст хуймонтæн готондар æма муггаг итауæг æй, раст киндзхонтæн къерековæг æй.

Сугъдæг Никколайæн æ къерейаг - хонсари мæнæуæй, æ бæгæнийаг - цæгати хуарæй.

Сугъдæг Никкола адæммæ фæззиннуй сæ тухсти рæстæги, зæронд лæги хузи, фæндæ кæнунмæ, мийнæварæн, рæстдзийнадæбæл исдзорунмæ.

 УАСГЕРГИ

 Уасгерги. Игорь Лотиев.

Сугъзæрийнæ бæрзонд Уасгерги уæларв, Хуцауи размæ лæууй æма адæми гъæуай кæнуй.

Сугъдæг Уасгерги мæгуртæн агъаз æй, æфхуæрдтити рæвдауй.

Сугъдæг Уасгерги размæ ку цæуа, уæд фæстæмæ гъæуай кæнуй, бæрзондæй рафæлгæсуй лигъз будуртæмæ æма тухст адæмæн агъаз дæттуй.

Сугъзæрийнæ базургин тухсунгæнæги æфхуæруй, мæгурти, æнæхъаурити ба æ базури буни бакæнуй.

Сугъзæрийнæ базургин æзнаг сæттæг, хæстæг хæссæг æй, мæгури кувд есагæ 'й.

Уасгерги арвæй зæнхи 'хсæн æ уорс аласабæл æдæхсæвæ, æдæбонæ зелуй æма хуарзгæнгути хуарздзийнадæбæл аразуй, фидбилизгæнгути ба къулумпи кæнуй.

Сугъдæг сугъзæрийнæ базургин бæрзонд Уасгерги фæндаг аразæг æй, хуарзбæл ка зела, уони рæствæндаг кæнуй.

Фудгæнгути æнæнгъæлтæбæл еске къохи æфтауй.

Сугъзæрийнæ базургин бæлццæнттæн фæндагсар æй, хуймонтæн - галдæрæг, фиййаутæн - гъæуайгæнæг, лæхъуæнтæн - киндзæмбал æма къохбæлхуæцæг.

Бæстæбæл хуарз - силгоймагæй - адæймаги къохи сугъзæрийнæ базургин бафтудта.

Табу дæуæн, бæрзонд Уасгерги!

Мæгур адæм, сугъдæг расти Уасгерги, де 'уазæг æнцæ. Дæ нивонд - и дзоги 'хсæн сау нæл сæгъæ æма бор нæл фус.

Уасгерги адæммæ æстæнмæ фæззиннуй. Зингæ ба сæмæ ба-къахуни туххæй фæккæнуй, иуазæги æгъдауæй, тухст рæстæги æ къулух бæхбæл, тухст бæлццонæй, сабийи хузи.

МАДÆ-МАЙРÆН

Æгас дуйней мадæ æй Мадæ-Майрæн, лæхъуæнти мадæ.

Дуйнебæл Хуцауи номæй киндзи кадæр цæуй, уонæн сæ киндзæмбал дигиза æй Мадæ-Майрæн.

Мадæ-Майрæн раст хумгæнгутæн сæ къередзау æй, нæуæг киндзитæн зæнæг иуаруй: кæмæн - кизгæ, кæмæн - лæхъуæн.

Сугъдæг Мадæ-Майрæн Хуцауи рази лæууй æма адæмæй Хуцауи æхсæн хæлардзийнадæ аразуй.

Мадæ-Майрæн æгас дуйней минкъий сабийтæ гъæуай кæнуй фуд Алаурдийæй, æ сугъзæрийнæ базурти буни сæ даруй, сæ дзи-уарæ ба син æ зæлдусæй радауй. Мадæ-Майрæн æй арв æма зæнхи 'хсæн уарзондзийнади мийнæвар.

Е Хуцауи зæрдæ адæммæ фæлмæн кæнуй æма адæми æргом Хуцаумæ аразуй.

УÆЛАРВОН БАСИЛ

Хуцауи уарзон адæймаг, Хуцауи рази лæууæг - Уæларвон Басил дуйнейæн нæуæг цард равардта.

Е æй нæуæг æнзти сæр, зæронд анз æййевæг æма зæнхæбæл нæуæг рæстæг, нæуæг æнзтæ аразæг, æма хуарздзийнæдтæ иуарæг.

Алли нæуæг анзи сæри дæр Уæларвон Басил æ хуарздзийнæдтæй хуарз хай кæнуй раст адæмæн.

Уæларвон Басил Хуцауи размæ лæууй æма Хуцауæй хуарз лæвæрттæ коруй мæгур адæмæн.

- О, Уæларвон Басил, Хуцауи размæ лæууæг, нæуæг анзи сæри нæуæг хуæрзтæ иуарæг, махæн дæр дæ дзæбæхдзийнæдтæй хуарз хай ракæнæ, лæгъузæй нæ бахезæ!

УАС-ТОТУР

   Тотур. Игорь Лотиев

Тотур адæймаги дзæбæхдзийнадæбæл зелуй Хуцауи рази.

Табу Уас-Тотурæн!.. Е Фæлвæрай фонси хатт гъæддон сирдтæй гъæуай кæнуй, фиййаутæн, æнæ уингæй, æмбалеуæггæнгæй, Хуцауи хæдзари цæруй.

Уас-Тотур адæймагæн æ бони игурд галтæ æрмахур искодта æма сæ готони рацæун кодта.

Сирдтæ, адæймаги сау фонси æзнæгтæ Уас-Тотурæй цæстæ хезунцæ:

уомæй син барæ лæвæрд ку нæ уа, уæд сæ ком баст æй.

Уас-Тотур, нæ фонс де 'уазæг, берæгъи ком сæмæ баст дарæ, ма сæмæ ‘й байхалæ.

Сугъдæг, Уæларвон Тотур мæгур косæг лæги фиййау æй, æ кувдтаг цæхгун къеретæй æй.

Цубур думæггаг, бæгъæнбад, æ фадгутæ хæрдмæ тухт, уотемæй, æнæ æринцойнæгæнгæй, мæгур адæми фæдбæл зелуй.

ЦИГСÆИ -и архив, ф. 144, 51 п.

Гарданти Михали финст, Киристонгъæу, 1893-1924.