ДИГОРИ АНЗИ БÆРÆГГÆНÆНТÆ.
ГАРДАНТИ Михали æмбурдгонд æрмæгутæй.
Финст æрцудæнцæ 1901–1903 æнзти
Май– Ханси Мæйæ
Сабат. Никкола – Лезгори.
Цуппæрæн. Устур Хуцаубон.
Сабат. Зæлдгæрдæн.
Ке кæд фæндуй, уæд. Хиститæмæ хæссунцæ гул æма зугул, зæрдæ, тог, кæсалгæ, æвгæрст ка ’рцудæй, уой рахес къах.Хуцаубон. Кæрдæгхæссæн.
Авдисæр. Будури Изæди кувд. (Синхонти кувд.)
Июнь – Фæлвæра – Хорхæтæн
Авдисæр. Хусхæ-май-хой кувд, Елиай кувд.
Цуппæрæн. Уостити кувд. Къосбар уостити кувд. (Руни бари кувд).
Майрæнбон. Руни бари арфи сæумæ, арфи майрæнбон.
Цуппæрæн. Уостити кувд. – къæбæр.
Еци кувдæн алли хæдзарæй дæр фæууй æртæ къоси инсад, æйкитæ æма цигъди гумбул. Кувд аразгутæ уоститæ æнцæ: 3-5 седзæргæс, æнæлæг уоси. Æгас къуæре, цалинмæ кувд раевгъуйа, уæдмæ етæ дарунцæ уорс дарæс æма итуд хизæ, уотемæй зелунцæ сæ кувдбæл. Кувд фæууй будури, бæрæг бæласи буни. Уордæмæ и къосбари уоститæ ци цæлæ бон исцæттæ кæнунцæ, уой еугурæй дæр рахæссунцæ æма хонгутæ рарветунцæ синхмæ. Кувди цæттæ ку базонунцæ уоститæ, уæд уонæй алке дæр æртæ къерей æма дзиккай аги хæццæ рандæунцæ кувдмæ. Уоститæ сæ къеретæ цурхунцæ бæласи буни æма имæ цæунцæ ковгæй. Кувди уæлдаййæй хæдзарæмæ хæссун неци æмбæлуй. Кувд хуæрд ку фæууй, уæд уоститæ симдбæл исхуæцунцæ æма фæссемунцæ, фæккафунцæ бæласæбæл зилдæгæй. Уосæ кафт ку фæууй, уæд бæласæмæ æ нихæй ковгæ бацæуй. Ци фæккафунцæ, фæгъгъазунцæ, уæдта бабæй симдбæл исхуæцунцæ, цоппай заргæй, бæласæбæл æртæ зелæни æркæнунцæ, æма уой фæсте ба заргæй, æрдзæфгæнгæй æма кафгæй, æрбацæунцæ фусуни хæдзарæмæ. Кизгуттæ æма лæхъуæнтæ идарддæр кафунцæ (уоститæмæ хæстæг цæун некæмæн æмбæлуй, еунæг косартгæнæгæй æндæр). Е ба фæууй бæрæг муггагæй: Гатитæй, Дур-Дури синхæй. Лæхъуæн кæмæн райгура, ностæ ка æрхона, етæ гъæуама уостити кувдмæ радтонцæ фæйнæ соми – æхца. Уостити кувди косæрттаг дзиллæбæл æй.
Нур 1892 анзæй ардæмæ еци хист рахастонцæ майрæнти комуадзæнмæ, уой туххæй, æма еци анз адæн хиститæ нæ бафæразтонцæ.
Рæзæ ба фæлд есунцæ августи æхсæзæймаг бони.
Майрæнбон.
Дуккаг бон айдагъ къосбари уоститæ фæццæунцæ и бæласи бунмæ æма дзиллæ бафæдзæхсунцæ. Ковгæ кæнунцæ Хуцаумæ æнæнез цардбæл, фудрун, фуднезæй хизт унбæл, уой туххæй ба ма и кувд хуннуй Руни бари кувд. Къосбари бæнттæ райдайунцæ авдисæри æма фæуунцæ сабати.Авдисæр. Циргъесæн. Лæгти кувд æгас синхæн.
Кувд фæууй будури хуасгæрдæни, хуасидайæни, цæвæг райсуни разæй. Е фæууй æгас синхæн сæ нæлистæгутæн – устурæй, минкъиййæй, кадæр уа, уонæн. Кувдтаг балхæнунцæ синхи харзæй, къеретæ ба алке æ хæццæ хæссуй, алли хæдзарæй дæр æртæ къерей æнбæлуй. Хонхи Дигори циргъесæни нивонд хæдзаргай æй. Кувд фæууй, цæмæй адæн æнтæстгун уонцæ æма æнæнезæй сæ фæззæги куст бакæнонцæ, уой туххæй. Рæзахуадæни хист фæууй рæзи исцæтти. Кувд рахæссиуонцæ будурмæ, кенæ устурдæр уæлиндзæмæ, пусулмæнттæ ба – мæзгити тургъæмæ. Хиститæ хæдзари неке кæнидæ. Кæндæгæнæг гъæуама, нартихуар ку ранæмуг кæна, уæд уоци тиллæгæй æма рæзæй марди ном иссера. Рæзахуадæни хист раттун æмбæлуй нихæси. Хист фæууй рæзæй, мæргътæй æма косæрттагæй.Нур 1892 анзæй ардæмæ еци хист рахастонцæ майрæнти комуадзæнмæ, уой туххæй, æма еци анз адæн хиститæ нæ бафæразтонцæ.
Рæзæ ба фæлд есунцæ августи æхсæзæймаг бони.
